Bebeklerde sünnet sonrası bakım için en çok kullandığımız yöntemleri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Ağrı Kesici:
Lokal anestezi uygulamasını takiben 2-2,5 saat sonrası ilk doz ağrı kesicisini veriniz.
Kullanım süresi:
İlk gün tercihen 6 saat aralıklarla, günde 4 kez olacak şekilde verilmelidir. Bebeğinizin ağrı durumuna veya sizin uyku saatinize göre 4 saatten daha yakın olmayacak şekilde saatlerde değişiklik yapabilirsiniz.
2.gün ihtiyaç duyarsanız ağrı kesici kullanabilirsiniz.
* Yenidoğanlarda sünnet sonrası bakım için (ilk 30 günlük bebeklik dönemi) ağrı kesiciye çoğu kez gerek duyulmaz. Emzirmek yeterli olacaktır. İlk gün dahil, ağrı kesici kullanmayınız.
Deri Pomadı:
Bebeklerde sünnet sonrası bakım için doktorunuzun reçete ettiği krem/ pomadı kullanınız. Günde 2 kez, sabah-akşam, 1 fındık tanesi kadar pipinin üstüne sıkıp bırakınız. Elinizle yaymayınız. Vücut sıcaklığı ile kendi yayılacaktır.
Kullanım süresi:
1 hafta boyunca kullanınız.
Kantaron Yağı:
Her alt bakımınızda 5-6 damla pipinin üstüne damlatınız. Cam damlalıklı bir ürün tercih edebilir veya üründe bulunmuyorsa, ayrıca bir damlalık alarak kullanımda kolaylık sağlayabilirsiniz.
Kullanım süresi:
2-3 hafta boyunca kullanınız.
Ilık Oturma Banyosu:
Sünnetten sonraki gün vücut sıcaklığındaki suyu, küvetine veya içine oturabileceği (elinizle destekleyerek pozisyon vermelisiniz) bir kaba koyunuz. Suyun içine başka bir şey (batikon gibi) koymayınız. Günde 5 dk. bu suyun içine oturtunuz. Sünnet sonrası bakımda, ılık su bölgenin temizlenmesini sağlarken, yara iyileşmesini de hızlandırır.
Uygulama süresi:
1 hafta boyunca uygulayınız.
* Sünnet olması, bebeğinizin rutin banyosunu yaptırmanıza engel değildir. Sünnet gününden sonra istiyorsanız banyo yaptırabilirsiniz. Sünnet bölgesine lif, sünger sürülmemelidir. Üzerinden köpük akabilir.
Bardak Kullanımı:
Bebeklerde sünnet sonrası bakımda sünnet külotu kullanılmaz.
Kağıt veya karton bardak kullanabilirsiniz. Kirlendikçe veya deforme oldukça değiştirebilirsiniz.
Bardak kullanımının sünnet sonrasında faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
Pipinin beze yapışmasını engeller.
Kakanın pipiye bulaşmasını belirgin derecede azaltır.
Bebeğinizi yüzüstü yatırabilirsiniz, kasıklarından kavrama pozisyonu ile tutabilirsiniz, ana kucağında yatış gibi kemer kullanmanız gereken durumlarda kemerinizi rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Bardak kullanımında bebeğinizin altını havalandırmak için açık bırakmanız gerekmez.
“Sünnetten sonra bebeğimin pipisi küçük gözüküyor veya içine kaçıyor” diye düşünüyor olabilirsiniz. Eğer bebeğinize veya çocuğunuza doktor tarafından mikropenis (küçük penis) tanısı konulmamışsa muhtemelen burada gömük penis durumu söz konusudur.
Gömük penisin bir kaç tipi olsa da en çok gördüğümüz tipini kısaca şöyle özetleyebiliriz. Penis kökü karın duvarındaki başlangıç noktasına yapışıktır ve sabittir. Derinin altındaki yağ dokusu ne kadar fazlaysa cilt o kadar yukarı kalkar. Penis kökü sabit olduğundan, cilt yukarı kalktığında; penis yağ dokusunun içinde, yani, göreceli olarak aşağıda kalır. Henüz sünnet yapılmamış penis başında deri olduğundan bu deri de yukarı ilerler ve deri içinde penis olmadığı fark edilmez. Sünnetli çocuklarda ise penis başında deri yoktur. Böylece, penis başı cilde göre aşağıda, yağ tabakasının içinde kalır. Penis boyu da kısalmış gibi gözükür. Bu yüzden aileler “Sünnetten sonra bebeğimin pipisi küçük gözüküyor veya pipi içine kaçıyor” diye düşünmeye başlarlar. Aslında bu durum endişelenecek bir durum değildir.
Çocuğunuzun kasık bölgesindeki yağ tabakası hep aynı oranda kalmaz. Bebeğinizin veya çocuğunuzun kasık bölgesindeki yağ tabakası azaldığında, cilt penis başlangıç yerine yaklaşacaktır. Böylece normal boyunu gösterecek hale gelecektir. Özellikle yenidoğan döneminde yapılan sünnetlerde, bebekte henüz cilt altı yağ dokusu henüz yeterince kalınlaşmamışken, penis sonraki aylara göre daha uzun gözükür. Bebekte cilt altı dokusu kalınlaşmaya başlayınca penis kısalmış gibi durur. Özellikle bunu gözlemleyen diğer aile fertleri de “sünnetten sonra bebeğimin pipisi kısaldı” diye düşünmeye başlar. İşte bu yüzden de etraftan “Küçükken sünnet yaptırma, pipisi küçülür” cümlesini sıkça duymuşuzdur. Ancak bu durum tamamen yanlış algılamadır. Yağlama azalınca yine gerçek boyu görünür hale gelecektir. Yine kilolu büyük çocuklarda da kilo verilmesi durumunda penis boyu daha uzun gözükecektir. Yine de “Sünnetten sonra bebeğimin pipisi normal gözükmüyor” diye düşünüyorsanız, mutlaka bir çocuk cerrahı veya bir çocuk üroloğu ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
Gömük penis ile ilgili daha detaylı bilgi için Gömük Penis başlıklı yazımıza tıklayabilirsiniz.
Klinikte en sık karşılaştığımız sorulardan biri de “Hangi durumlarda sünnet gereklidir?” sorusudur. Özellikle fimozis (bitik) ve parafimozis durumlarında sünnet çoğu zaman gereklidir.
Fimozis
Fimozis (bitik) denilen durumda, sünnet derisinin uç kısmı idrar çıkışına engel olacak kadar dardır. Bu durum idrarın sünnet derisi içinde hapsolmasına ve enfeksiyona sebep olur. Çocuk idrar yaparken çoğu zaman sünnet derisi içinde hapsolan idrar nedeniyle sünnet derisinin uç kısmı balon gibi şişer. idrar ise tazyikli ve ince bir şekilde gelir. Eğer fimozise enfeksiyon eşlik etmeye başlamışsa önce enfeksiyon tedavi edilir, ardından sünnet yapılır. Enfeksiyon yoksa, tanının ardından sünnet yapılabilir.
Aslında çoğu bebekte doğduğunda fimozis (bitiklik) vardır ve bu durum olağan bir durumdur. Biz buna fizyolojik fimozis deriz. Fizyolojik fimoziste sünnet yapmaya gerek yoktur. Çoğu zaman bu yapışık ve dar sünnet derisi kendiliğiden açılır.
Fimoziste bazen annelere bakım esnasında sünnet derisinin hafifçe geri itilmesi tavsiye edilir. Ancak bu uygulama oldukça tehlikelidir. İtilen sünnet derisinin yerine alınmasının unutulması ve yerine alınamaması durumunda ise parafimozis dediğimiz, fimozisten çok daha büyük bir sorun oluşur. İşte bu yüzden sünnet derisi aileler tarafından kesinlikle geriye doğru çekilmemelidir.
Parafimozis
Parafimozis durumunda ise sünnet derisi penis başının ardına sıyrılmış olur ve normal haline döndürülemez, penis başını boğar. Kanlanması bozulan penis başı, hastaya acil bir şekilde müdahale edilmediği takdirde, kangren olur.
Fimozis ve Parafimozisin Tedavisi
Bize “Hangi durumlarda sünnet gereklidir?” sorusunun dışında, en sık sorulan sorulardan biri de “Fimozis ve parafimozis durumlarında sünnet yaptırmak zorunluluğu var mıdır?” sorusudur. Hem fimozis, hem parafimoziste, çocuğuna hiç bir zaman sünnet yaptırmak istemeyen aileler için, sünnet yapılmadan da müdahale edilebilir. Fimoziste hekim tarafından sünnet derisindeki darlık açılabilir. Yine bunun için halka şeklinde bazı malzemeler geliştirilmiş olsa da etkinliği yeterli değildir.
Parafimoziste ise çoğu kez cerrahi bir işlem gerekir. Penis başını sıkıştıran sünnet derisine yapılan kesi sonrası, penis başı kurtarılır ve tekrar dikilir. Ancak hem fimozis, hem de parafimozisin sünnet dışı tedavisi acılı ve sonrasında sünnet sonrasındaki gibi bakım isteyen bir işlemdir. Çocuklar işlem sırasında psikolojik olarak da etkilenmektedir. Yine sünnet dışı tedavilerden sonra bu durumların tekrarlama ihtimali oldukça yüksektir. Bu yüzden de “Hangi durumlarda sünnet gereklidir?” sorusuna verilecek ilk cevap fimozis ve parafimozistir. Parafimozis ve fimozis tedavisinde her zaman ilk seçenek de sünnettir.
Fimozis ve parafimozis dışında erkek çocuklarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında, sünnet derisi iltihabında (balanit), vezikoüreteral reflü denilen ve idrar torbasındaki idrarın böbreklere doğru kaçtığı hastalıkta da sünnet gereklidir.
Sünnet Sorunları Nelerdir? | Sünnet Sonrası Komplikasyonlar Nelerdir?
Sünnet Kabusa Dönüşmesin!
Kanama
Sünnet sorunları (sünnet komplikasyonları) denildiğinde akla ilk önce kanama gelir. Kanama bebeklerde bezini batıracak şekildedir. Çocuğunuzun pipisinden süzülen, damla damla akan şekilde olan kanamalardır. Bezdeki lekelenmeler veya aktığını görmediğiniz kan görüntüleri için endişelenmenize gerek yoktur. Bu görüntü daha çok lekelenme olarak tanımlanır. Aktif olan kanamalar için mutlaka sünneti yaptırdığınız doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Komplikasyonlar içinde kanama ihtimalini yükselten hemofili hastalığında sünnetten kaçınmak gerekir. (Hemofilide kanın pıhtılaşmasında, kanamanın vücut tarafından durdurulmasında sorun vardır) Ancak toplumumuzda bunu yapmak pek de mümkün olmamaktadır. Bu sebeple, hemofili hastalığı olan hastalarda mutlaka gerekli tedbirler en yüksek seviyede tutularak, takipli bulunduğunuz çocuk hematoloji kliniğinin önerileri doğrultusunda, sünnet yapılmalıdır.
Enfeksiyon
En sık görülen sünnet sorunları içinde kanamadan sonra gördüğümüz 2. sıklıktaki komplikasyon enfeksiyonlardır. Enfeksiyon, uygun ortamda yapılmayan sünnetlerden sonra olabilir. Bunun dışında, sünnetten sonra yara yerinin bakımında yapılan bazı hatalar da enfeksiyona neden olabilir. Özellikle sünnet esnasında temizliğe dikkat edilmemesi, sünnet sonrası yarayı aşırı temizlemek, çok sık dokunmak, yara temizliğini el hijyenine dikkat etmeden yapmak gibi yapılan hatalarda enfeksiyon görülebilir.
Hem kanama hem de enfeksiyonun geri dönüşü vardır. İki durumu da tedavi edilebilen sünnet sorunları olarak sayabiliriz. Burada asıl önemli olan kanamayı veya enfeksiyonu fark etmektir. Bu durumda hızlıca doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekmektedir.
Daha Az Görülen Komplikasyonlar
Sünnet ve kanama dışında yara yerinde açılma , yetersiz sünnet yapılması, sünnet esnasında fazla miktarda deri alınması, sünnet hattında büzüşerek iyileşme, penis başı ve penis gövdesi arası köprüler gibi daha nadir görülen komplikasyonlar da olabilir.
Hatalı sünnete bağlı sünnet sorunları çocuğunuzun erişkin döneminde cinsel sorunlar yaşamasına neden olabilir. Bu yüzden çocuğunuzun sünnetinde problem olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka çocuk cerrahisi veya çocuk ürolojisi uzmanına başvurmanızı tavsiye ederiz.
Sünnet komplikasyonlarına etki eden faktörler
Sünneti yapan doktorunuzun tecrübesi,
Sünnet yapılan ortamın uygun koşullarda olup olmaması,
Çocuğun yaşı, kilosu,
Sünnet sonrası yara bakımının doğru yapılıp yapılmaması,
Çocuğun iyileşme sürecindeki uyumu,
Çocuğun travmalardan uzak tutulması,
Cildin yaralanmalara verdiği tepki, iyileşme hızı,
Eşlik eden hastalıklar, kullanılan ilaçlar gibi pek çok faktör tarafından belirlenir.
Bu faktörler içinden, doktor ve ortam seçiminizin doğru yapılması ve sünnet sonrası yara bakımını doktorunuzun önerileri doğrultusunda yapmanız, görülebilecek sünnet sorunları riskini en aza indirecektir.
Sünnet bakımı, sanılanın aksine, çok da zor bir süreç değildir. Sünnetten sonra en önemli şey yara yerinin temizliğine dikkat edilmesidir. Ancak travmaya neden olacak şekilde üzerini silerek temizlik yapmaktan kaçınılmalıdır.
Kabuklanma
Sünnet sonrası yara kabukları oluşabilir. Bu kabukların kendiliğinden dökülmesi için beklemek gerekir. Kabukları kendiniz kaldırmamalısınız. Bebeklerde sünnet bakımı için kullanılan ılık oturma banyosu, kremler ve bebek bezinin içinde kalan yara nedeniyle, kabuklar yumuşak, beyaz plaklar şeklindedir. Görüldüğünde iltihap sanılabilir. Bu görüntü sizi korkutmasın. Büyük çocuklarda ise tamamen sert kabuklar veya sert kabuk-yumuşak beyaz plaklar karışık şekilde olabilir.
Bebekte kabuklanma
Çocukta kabuklanma
İlaçların kullanımı
Size reçete edilen ilaçları doktorunuzun önerdiği şekilde ve önerdiği miktarda kullanmalısınız. Doktorunuz size bir ağrı kesici, bir de krem yazacaktır. Özellikle sünnet bakımı için verilen kremlerin aşırı miktarda kullanımı sık yapılan hatalardandır ve yara iyileşmesinde gecikmelere neden olmaktadır.
Travmalardan korunma
Büyük çocuklar için yatmaya gerek yoktur. Sünnet bakımı için en önemli adımlardan biri de travmalardan korunmadır. Çocuğunuzu bisiklet, paten gibi yarasına zarar verme ihtimali olan araçlardan ve oyunlardan uzak tutmak gerekir. Aksi takdirde travmaya bağlı kanamalar meydana gelebilir. Büyük çocuklarda sünnet külotu travmalardan korunmak için iyi bir seçenektir. Sünnet yaptırmadan önce kirlendiğinde değişebilmek için 2 adet almanızı tavsiye ederiz. Bebeklerde ise sünnet külotu kullanılmaz. Bunun yerine, sünnet bakımı için, bez ve pipi arasına bariyer olacak şekilde karton bardağı keserek kullanabilirsiniz.
Banyo
Bebeğinizin veya çocuğunuzun banyo yapmasına engel bir durum yoktur. Uzun ve çok sıcak banyolardan kaçınmalısınız. Sünnet bakımı için günlük yaptırılan ılık suya oturma banyoları iyileşmenizi hızlandıracaktır. Suyun içine ilave bir madde koymanıza, aksi belirtilmedikçe, gerek yoktur.
Dikişler
Sünnette kullanılan dikişler kendiliğinden eriyen dikişlerdir. Sünnet sonra dikiş alınmasına gerek yoktur. Dikişleriniz 2-4 hafta içinde dökülecektir.
Şişlik
Şişliğe bağlı pipide eğrilik
Pipide şişlik olacaktır. Şişliğin derecesi her çocukta farklıdır. Aynı anda sünnet olmuş tek yumurta ikizi çocuklarda bile şişlik aynı düzeyde olmayabilir. Bu durum sünnet bakımı, dokunun yara yerine verdiği tepki, çocuğun aktivitesi, bulunduğu ortam sıcaklığı gibi pek çok faktöre bağlıdır. Şişliğin iyileşme sürecine direkt etkisi yoktur. Tüm şişlikler eninde sonunda geçecektir. Hiç şişlik olmaması da, çok şişmesi de endişelenecek bir durum değildir. Şişlik tüm pipinin etrafında da eşit derecede olmayabilir. Bir tarafı çok şişerken, diğer taraf daha az şişebilir. Bu görüntü anne babaya sünnetten sonra doku şişmeye başlayınca pipinin şeklinin bozulması, eğrilmesi gibi görünse de yine endişelenmenize gerek yoktur. Şişlik geçince eğrilik de geçecektir. Önemli olan pipinin sünnetten hemen sonra nasıl gözüktüğüdür, çünkü henüz şişlik başlamamıştır ve pipinin en son görüntüsü bu sünnetten çıkar çıkmaz olan hali olacaktır.
Renk değişiklikleri
Sünnetten sonra penis başının ara ara renk değiştirdiğini göreceksiniz. Bazen soluk, bazen pembe, bazen daha morumsu görülebilir. Bu da normal bir durumdur. Sünnetten önce de bu değişiklerin olduğunu, ama üzerinde sünnet derisi bulunduğundan sizin daha önceden bu renk değişikliklerini görmenizin mümkün olmadığını bilmelisiniz.
Sünnetin Faydaları Nelerdir? Sünnet Yaptırmak Tıbben Gerekli Midir?
İdrar Yolu Enfeksiyonundan Koruma
Sünnetin faydaları dendiğinde akla ilk gelen, sünnetin idrar yolu enfeksiyonlarından korumasıdır. Sünnet yaptırmak, 1 yaşına kadar olan sünnetsiz erkek çocuklarında meydana gelen, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonunda çoğu zaman tedavi için yeterli olmaktadır. Yine bazı çalışmalarda 5 yaşından küçük çocuklarda yapılan sünnetin idrar yolu enfeksiyonu oluşumunu belirgin derecede azalttığı da gösterilmiştir. Ancak sadece idrar yolu enfeksiyonundan korunmak amaçlı sünnet yapılması konusu halen pek çok klinik için tartışmalıdır.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunma
Sünnetin faydaları dendiğinde akla gelen diğer madde ise cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumasıdır. Bu hastalıklara örnek olarak; HIV (AIDS), sfiliz , gonore ve HPV (genital siğiller) verilebilir. Sünnetin cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada belirgin derecede faydasının olduğunu pek çok kez kanıtlanmıştır. Ancak cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için daha etkili yöntemler vardır. Sadece bu nedenle sünnet yaptırmak, çok da kabul gören bir yaklaşım değildir.
Penis Kanseri, Balanit, Fornier Gangreni
Oldukça nadir görülen penis kanseri, sünnetli bireylerde sünnetsizlere göre çok daha az görülmektedir. Fornier gangreni, balanit gibi peniste görülen enfeksiyon hastalıkları, sünnetli kişilerde çok daha az görülmektedir. Sünnetin faydaları olarak saydığımız tüm bu durumlarda penis başının rahatça temizlenebilmektedir. Yani aslında sünnetin faydaları hijyenle ilgilidir.
Cinsel Sorunlar
Erken boşalma ve geç boşalma gibi cinsel sorunlardan korunmanın sünnetin faydaları arasında olduğu sanılır. Ancak, sünnetle bu durumlar arasında doğrudan bir bağ yoktur. Aksine hatalı sünnete bağlı cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
Psikolojik Faktörler
Sonuç olarak erkek çocukları için sünnet, yapılan pek çok çalışmada idrar yolu enfeksiyonlarından ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada faydalı bulunmuştur. Sünnetin faydaları bir yana; ülkemizin sosyal, dini ve kültürel yapısı açısından da bakıldığı zaman sünnet, erkek çocukları için “erkekliğin gerekliliği” olarak görülmektedir. Bu yüzden sünnet aynı zamanda çocukların kendini psikolojik yönden de iyi hissetmelerini sağlamaktadır. Ancak tezat bir şekilde, ehil olmayan ellerde yapılmış sünnetler sonrasında ağır psikolojik etkiler de görülebilmektedir. İşte tam da bu yüzden, sünnet talep eden kişilere bu hizmet; mutlaka ehil hekimler tarafından, çocuğun psikolojisi göz önünde tutularak ve sağlıklı bir ortamda, oluşabilecek her türlü bedensel ve psikolojik olumsuz durumlara karşı azami tedbirler alınarak verilmelidir. Yine ailelerin çocuklarını sünnete hazırlaması çok önemlidir. Bu dönemde şakalaşmak için bile olsa, olumsuz, korkutucu cümleler kurulmamalıdır. Böyle cümlelerin çocuklarda ilerleyen dönemlerde derin yaralara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Yenidoğan sünneti, çocuk hastalara uygulanan en yaygın cerrahi işlemdir. Bir erkeğe sünnet yapılacaksa, yapılabilecek en güzel, en avantajlı dönemdir yenidoğan dönemi. Yenidoğan sünnetinin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz.
Yenidoğanların yara iyileşmesi diğer tüm yaşlara göre en yüksek hızdadır. Sünnetten sonra bebeğiniz hızla iyileşecektir.
Yenidoğanlarda damarlar çok ince olduğundan kanama gibi komplikasyonlar çok nadir görülür.
Yenidoğanlarda ağrı diğer yaşlardaki kadar net hissedilmez. Bu da bebeğinize sünnet sonrası ağrı kesici verme ihtiyacınızı azaltacak veya ağrı kesiciye hiç ihtiyacınız olmayacaktır.
Bebeğinizde bez olması dışarıdan gelecek travmalara karşı bebeğinizi koruyacaktır.
Bebeğinizin henüz çok hareketli olmaması, kendine kendine oluşturabileceği travmalardan bebeğinizi koruyacaktır.
Henüz çok hareketli olmayan bebek sünnet esnasında sıkılmayacak, işlem masasından kalmak istemeyecektir.
Yenidoğanlar henüz korkuyu bilmezler. Bu sünnet için de geçerlidir. Böylece bebekler hayatlarında olumsuz etkiler oluşturan bir sünnet travmasına da maruz kalmamış olacaktır.
Yenidoğan sünneti her zaman lokal anestezi ile yapılır. Lokal anestezinin avantajları ise;
Bebeğinizin anestezi için aç kalması gerekmez,
Ameliyathane olması şart olmadığından sünnet sırasında anne ve baba olarak bebeğinizin yanında bulunabilirsiniz,
Hastanede/klinikte kalış süresi kısadır,
Bebeğinizin tamamen uyutulması gerekmez, böylece bebeğiniz genel anestezi risklerinden muaf olur,
Genel anestezide uygulanan anestezi öncesi damar yolu açılmasına gerek yoktur,
Genel anestezide yaşanan sünnet sonrası uyanmadaki huzursuzluk dönemini yaşamamış olur.
Sünnet Ne Zaman Yapılmalıdır? Sünnetin Yaşı Nedir?
Aslında “Sünnet Ne Zaman Yapılmalıdır?” sorusunda belli bir cevap yoktur. Sünnet her yaşta yapılabilir. Ancak sünnet için en güzel zaman bebeğiniz doğduktan hemen sonra veya yaşamın ilk ayı olan yenidoğan dönemidir. İşlem ağrılı olduğundan bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi yapılır, genel anesteziye gerek kalmadan sünnet yapılabilir.
Peki, yenidoğan dönemi dışındaki çocuklarda sünnet ne zaman yapılmalıdır? Çocukların gelişimsel dönemleri ele alındığında, sünnet yaşı 2 ayrı grupta toplanabilir. 2 yaşından önce, ve 6 yaşından sonra. 2-6 yaş arasındaki çocuklarda sünnet tercih edilmemesinin nedeni “fallik dönemde” olmalarıdır. Fallik dönem, çocukların cinsel organlarına yöneldikleri bir dönemdir. Bu dönemdeki erkek çocuklarında kastrasyon (iğdişlik, hadım edilme) korkusu olabilir. Yapılan sünnetlerin psikolojik açıdan bazı sorunlar doğurabilme ihtimali nedeniyle, acil sünnet yapılması gereken durumlar hariç, 2-6 yaş arasında sünnet genellikle tercih edilmez.
Her çocuğun sünnete bakış açısı, sünnetten etkilenme durumu ve etkilenme şekli farklıdır. Bu yüzden de uygun sünnet yaşı, 2-6 yaş arası çocuklar dahil, çocuğa özeldir aslında. Bununla birlikte, sünnetten sonra bedensel olarak yara iyileşmesinin en hızlı olduğu yaş, yenidoğan döneminden sonra, ilk 1 yaştır. Bu dönemdeki çocuklarda komplikasyon görülme ihtimali çok daha düşüktür. Yine ilk 1 yaşta sünnet yapılırken, hekimin de tecrübesi ve tercihine bağlı olmak koşuluyla, rahatlıkla genel anestezi verilmeden sadece bölgesel uyuşturularak (lokal anestezi ile) sünnet yapılabilir.
Daha büyük çocuklarda çocuğun sünnet için istekli olması sünnet yaşı seçimi için çok önemlidir. Çocuklara zorla sünnet yapılmamalıdır. Bazı çocuklarda 5 yaşında çok istekli olabiliyorken, bazı çocuklar 12 yaşında bile sünnet korkuları nedeniyle sünnet olmak istemiyor olabilirler. Ailenin çocuğa desteği, sünnet ile ilgili tutumu çocuğun sünnete bakışında önemli rol oynamaktadır. Çocuklar hayatlarının hiç bir döneminde sünnetle ilgili şakaya maruz bırakılmamalı, sünnet bir terbiye aracı, tehdit unsuru olarak gösterilmemelidir. Sünnetini güzel bir anı olarak hatırlamak her çocuğun hakkıdır.
Sonuç olarak, çocuğun psikolojik durumu gözetilerek, çocuklar istenilen yaşlarda sünnet olabilirler.
Erişkinler ameliyat olmadan önce, kendileri için bile yeterince streslidir. Söz konusu çocuklar olduğunda bu durum katlanarak artar. Bu stres altındayken de çoğu zaman ne yapacağınızı unutabilir, yapacaklarınızı karıştırabilirsiniz. Bu yazımızda size ameliyat öncesi hazırlıklarından bahsetmek istiyoruz.
Ameliyattan önce, sizin için hazırlanan bilgilendirme formunda çocuğunuzu ameliyata nasıl hazırlayacağınız konusunda bilgi alacaksınız. Bu form her ameliyata göre değişiklik gösteren, özel olarak hazırlanmış, öncesinde sizin çocuğunuzla ameliyata nasıl hazırlanacağınızı detaylı olarak anlatan formdur. Ameliyattan 1 veya 2 gün önce çocuğunuzdan kan alınacak ve anestezi doktoru tarafından kan tetkikleri ile birlikte çocuğunuz değerlendirilecektir.
Kan tahlillerinizin sonuçlarının değerlendirilmesi için de mutlaka çocuğunuzu getirmeniz gerekmektedir. Anestezi doktoru, çocuğunuzun durumuna göre ek olarak kan tetkiki veya başka dallardan bir veya birkaç doktorun görüşünü de isteyebilir. Çocuğunuzun herhangi bir tıbbi sorunu veya alerjisi olması durumunda bu sorunu ameliyattan önce mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz.
Açlık Dönemi
Çocuğunuz, formda belirtilen süre boyunca ,ameliyattan önce hiçbir şey yiyip içmemelidir. Buna hafif atıştırmalıklar, çerez, şeker ve süt, su da dahildir. (Oruç gibi düşünün) Açlık gerekmeyen durumlar doktorunuz tarafından size bildirilmedikçe, mutlaka açlık süresine uyulmalıdır. Yapılacak işlem ve uygulanacak anestezi tipine göre, ameliyat öncesi gereken açlık süresi değişebilir. Lütfen formda yazılan veya size anlatılan süreye göre açlık sürenizi uygulayın. Ameliyat esnasında uygulanan genel anestezi nedeniyle hastanın her zaman kusma ihtimali vardır. Olası bir kusma halinde ise hasta kendinde olmadığından kustuğu yiyecekler solunum yoluna kaçabilir. Bu durumda sonuçlar çok ağır olabilir. Bunun önüne geçebilmek için ameliyata mutlaka mide boş bir şekilde girilir. Bu talimatlara uymanız çok önemlidir. Aksi takdirde çocuğunuzun ameliyatının daha ileri bir saate ertelenmesi veya iptal edilmesi gerekebilir.
Çocuğunuzun kullandığı ilaçlar ve kronik hastalıklar
Çocuğunuzun düzenli kullandığı bir ilacı varsa, bu durumu mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz. Kullanılan ilaca ve ameliyatın durumuna göre, çocuğunuzun ilacı içip içmeyeceği, içecekse ne zaman içeceği ve dozu doktorunuz tarafından size söylenecektir. Çocuğunuzda kronik bir hastalık varsa, tıbbi bilgilerinizi içeren belgelerinizi ve kullandığınız ilaçlarınızı getirmeyi unutmayın. Bunun dışında, eğer çocuğunuzun özel beslendiği bir kronik hastalığı varsa (diabet, çölyak hastalığı gibi), yatışınız yapılırken klinik hemşirenizi de bu konuda bilgilendirmelisiniz. Böylece çocuğunuz için sunulan yiyecekler de buna göre düzenlenmiş olacaktır.
Yanımızda ne getirelim?
Yanınızda getirmeniz istenilen tüm belgeler,
Rahat pijama ve iç çamaşırları (yedekli),
Şarj aleti,
Kendiniz için rahat kıyafet,
Formül mama, biberon, emzik (bebekler için),
Bebek bezi (bebekler için),
Varsa uyku arkadaşı,
Çocuğunuzun oynamayı sevdiği oyuncak veya tablet,
Kitap,
Boyama kitabı ve boya kalemleri,
Terlik.
Daha uzun yatışlar için;
Sağlıklı atıştırmalıklar,
Diş fırçası ve diş macunu,
Tarak.
Ameliyattan önce çocuğunuzda ateş, öksürük, nefes alırken hırıltı, kusma gibi problemler olması durumunda doktorunuzu mutlaka bilgilendirin. Çocuğunuzda olası bir enfeksiyon varlığı mevcut anestezi risklerini daha da yüksek hale getirir. Doktorunuzun değerlendirmesi sonrasında enfeksiyon tespit edilirse ameliyatınız ertelenebilir.
Hastaneye geldiğiniz gün ameliyattan önce sizden ameliyat ile ilgili bir onam formu ve bazı belgeler imzalamanız istenecektir. Lütfen her bir belgeyi okuduktan sonra imzalayınız.
Ameliyattan önce çocuğunuzu hastaneye getirmeden yapılacak en önemli şeylerden biri de çocuğunuzu ameliyata psikolojik olarak hazırlamaktır. Çocuğunuza nereye ve ne için gittiğinizi dürüst bir şekilde anlatmalısınız. Bunu yaparken onun anlayabileceği bir dil kullanmalı, çok detaya girmemelisiniz. Dürüst olmak hem sizin çocuğunuzla olan güven ilişkinizin sürdürülebilmesi, hem de hastanede uygulanacak işlemlerin çocuğunuzu korkutmadan uygulanabilmesi için önemlidir. Fotoğraf çektirmeye gittiğini düşünen çocuk ameliyathanenin bir fotoğraf stüdyosuna benzemediğini içeri girer girmez anlar! Ona yalan söylenmiş olması da çocuğunuza, başına olandan çok daha kötü şeyler geldiğini düşündürür ve korkutur.
Erkek çocuklar henüz anne karnındayken, testisleri karnının içinde gelişmeye başlar ve gebeliğin sonlarına doğru testisler bir kanaldan geçerek karın içinden skrotuma (testis torbasına) ilerlerler. Bazı çocuklarda bu iniş tam olarak gerçekleşemez ve testisler karın içinde veya kanalda kalırlar. Çocuğunuz bir yaşına geldiğinde her iki testis de skrotumda olmalıdır. İnmemiş testiste, çocuğunuzun testisleri skrotumdaki olağan yerlerinde değildir. Genellikle testislerden sadece biri etkilenir, ancak nadir durumlarda her iki testis de skrotuma gidemez.
Utangaç testis nedir?
Bazı çocuklarda ise testisler çoğu zaman skrotumdadır, ancak korku veya soğuk hava gibi nedenlerle skrotumdan yukarı, karın içine doğru hareket edebilirler. Bu durum aslında testisleri olumsuz dış faktörlerden korumak amaçlı bir reflekstir ve bu durumu inmemiş testisten ayırabilmek için çocuğunuzu ılık bir banyoya sokarak, her iki testisi de kontrol edip öğrenebilirsiniz. Eğer ılık suda veya banyodayken testisleri skrotumda hissedebiliyor veya görebiliyorsanız endişe etmenize de gerek yoktur.
İnmemiş testis nasıl tedavi edilir?
İnmemiş testis erken çocukluk döneminde, 2 yaşından önce tedavi edilmelidir. 1 yaşına kadar testise inmesi için zaman verilebilir, ancak çocuğunuz 1 yaşına gelmiş ve hala testisleri skrotumda değilse, 1 yaşından sonra da ineceğini düşünmeyiz ve tedavi için ana tedavimiz olan ameliyatı öneririz. Çoğu zamansa, takiplerde bir ilerleme göstermeyen testisleri 6. aydan sonra, 1 yaşını doldurmadan ameliyat etmiş oluruz.
Neden ameliyat ediyoruz?
Çocuğunuzun testisleri, karın içinde bırakılırsa düzgün olgunlaşmadıkları için tedaviye ihtiyaç duyacaktır. Sperm miktarı ve doğurganlık seviyeleri, testisi karın içinde bırakılan ve tedavi edilmeyen erkeklerde daha düşüktür. Çünkü testislerin, sağlıklı kalabilmesi için, vücudun diğer bölgelerinden birkaç derece daha soğukta, yani skrotumda olması gerekir.
İnmemiş testis için, ilerleyen yaşlarda oluşabilecek testis kanseri riski, testisi sktotumda doğan erkeklere göre daha yüksektir ve bu risk ameliyatla da düşmez. Testisler karın içinde veya kanalda kaldıklarında testis kanseri için kendi kendine veya doktor tarafından muayene yapılması da mümkün olamaz. Ameliyatla, kendi kendine muayene ve doktor muayenesinde ileride olabilecek testis kanseri için erken tanı fırsatı yakalamış oluruz.
Testisler karın içinde bırakılırsa testis torsiyonu (kendi etrafında dönme ve kangrenleşme) riskini artırır.
Boş olan skrotum kozmetik olarak da daha iyi bir görünüme kavuşmuş olur.
İnmemiş testis çoğu zaman kasık fıtığına eşlik eder. Bu durumda ameliyatta aynı zamanda Kasık Fıtığı ameliyatı da yapılır.
İnmemiş testis ilaçla tedavi edilebilir mi?
Çocuğunuzda hormonal bir sorun nedeniyle testislerin inmediği düşünülüyorsa, koryonik gonadotropin (hCG) adı verilen kısa bir hormon tedavisi verebilir. Hormon probleminden şüphelenilmiyorsa veya hormon tedavisi sonrası testisler karında kalıyorsa, ameliyat kesinlikle yapılmalıdır.
Orşiopeksi nedir?
İnmemiş testiste, testisleri karından veya kasık kanalından aşağı, skrotumdaki olağan yerlerine getirmek için yapılan ameliyatın adı “orşiopeksi”dir. Bu ameliyat, genel anestezi altında, yaklaşık 45 dakika süren kısa bir ameliyattır. Çoğu zaman bu ameliyat, günübirlik yapılır. Çocuğunuz hastaneye gelir, ameliyat olur ve aynı gün eve gider. Bazen, gerekli görüldüğünde, çocuğun bir gece kalması gerekebilir.
Çocuğunuza verilen genel anestezi sayesinde operasyon süresince çocuğunuz uyuyor olacaktır. Kasık bölgesinden yapılan küçük bir kesik ile testis kanal bulunup, skrotumdan yapılan ikinci bir kesik ile skrotuma sabitlenecektir. Yine, testisin çocuğunuzun karnına geri dönmesini durdurmak için testisin geçmesi gereken geçidi kapatılacaktır. Ardından kasık bölgesindeki kesik estetik, skrotum bölgesindeki kesik ise tek tek atılan dikişlerle onarılacaktır. Bu dikişler eriyeceğinden ve alınmasına gerek yoktur. Kasıktaki dikişleriniz daha erken eriyecek, skrotumdaki dikişleriniz ise daha geç eriyecektir. Eğer inmemiş testis karşı tarafta da varsa , ayrı kesiler şeklinde, aynı zamanda onarılacaktır. Nadir durumlarda ise, testisin uygun şekilde oluşmadığı veya karın içindeyken hasar gördüğü fark edilebilir. Böyle bir durumda, hasarlı testis çıkarılır ve çocuğunuzun kalan testisinin yerinde kalmasını ve normal şekilde gelişmesini sağlamak için sağlıklı olan testis skrotuma sabitlenebilir.
Ameliyat Riski Nedir?
Her anestezi uygulaması risk taşır, ancak inmemiş testis ameliyatı için uygulanan anestezide bu risk çok küçüktür. Anestezi doktoru, bir komplikasyon olduğunda bununla başa çıkabilmek için eğitilmiş deneyimli bir doktordur. Anesteziden sonra çocuğunuz bazen kendini hasta hissedebilir. Kusabilir, baş ağrısı, boğaz ağrısı veya baş dönmesi hissedebilir. Bu etkiler anesteziye bağlı ve genellikle kısa süreli etkilerdir. Anestezi dışında, ameliyata bağlı komplikasyonlar da olabilir. Bunlar da oldukça düşük ihtimalle olmakla birlikte; daha çok yara yerinde ağrı, enfeksiyon, kanama veya morluk şeklindedir. Ameliyat sırasında testisin zarar görme olasılığı çok düşüktür. Bazen ameliyatta testis istenilen düzeye indirilemeyebilir. Bunu ameliyattan çıktıktan hemen sonra hastanın anne-babasıyla konuşuruz. Böyle bir durum varlığında 2. bir ameliyat yapmak gerekebilir. Bu durumun olup olmayacağı ameliyat esnasında anlaşılır, önceden muayene veya tetkiklerle anlamak pek de mümkün değildir.
Ameliyattan Sonra Ne Olur?
Ameliyattan sonra çocuğunuz ağrı hissedebilir ve ameliyat yerlerinde bölgesinde morarma ve şişlik olabilir, bu anormal bir durum değildir. Ağrısı için, bir ağrı kesici verilecektir. Bebeklerde çocuk bezi kullanılmasına engel bir durum yoktur. Odanıza döndükten sonra beslenme zamanı size hemşireler tarafından söylenecektir. Söylenen zaman gelmeden çocuğunuza hiçbir şey yedirip içirmemelisiniz. Çocuğunuz beslendikten ve daha rahat hale geldikten sonra eve gidebilecektir.
Ameliyattan sonra çocuğunuzun iştahında azalma olabilir, bu geçirdiği ameliyatla ilgilidir ve endişelenmenize gerek yoktur. Bol sıvı almasını sağlamanız yeterlidir ancak bunun için de zorlamalardan kaçınmanız gerekir.
Yaradaki dikişler nedeniyle elinize sertlik gelebilir. Bu sertliğin varlığı birkaç ay sürebilir, bu durum normaldir.
Yaklaşık 1 hafta sonra ameliyat olduğunuz doktorunuza kontrole çağırılırsınız. İnmemiş testis ameliyatından sonra duruma göre olan sürelerde, tekrarlayan aralıklarla kontrole gitmeye devam etmelisiniz. Bir sonraki kontrol zamanınız size o anda geldiğiniz kontrolde söylenecektir. Bazı kontrollerinizde renkli doppler ultrason da istenebilir.
Ağrı
Çocuğunuzun en az üç gün boyunca düzenli olarak ağrı kesici alması gerekecektir. Reçete edilen tüm ilaçları düzenli bir şekilde size anlatıldığı şekilde kullanmalısınız. Ağrı kesiciye ek, çocuğunuzun dikkatini başka yönlere çekmelisiniz. Oyun oynaması, TV izlemesi veya kitap okuması çocuğunuzun dikkatinin ağrıdan uzaklaşmasını sağlar. Ameliyattan sonra ağrıya neden olmamak ve yara yerinin zarar görmemesi için çocuğunuzun bol kıyafetler giymesi daha uygun olacaktır.
Dikişler
Ameliyat sırasında kullanılan dikişler kendiliğinden eriyeceği için alınmasına gerek kalmaz. Mümkünse, ameliyat yerinin düzgün bir şekilde iyileşmesini sağlamak için ameliyat bölgesini 2-3 gün kadar temiz ve kuru tutun. Çocuğunuzun banyo yapması gerekiyorsa, ameliyat yerinin kızarıklığı gidene kadar kadar, (yaklaşık 3-4 gün) bölgeyi ıslatmayın. Ameliyattan 3-4 gün sonra çocuğunuza kısa bir banyo yaptırabilirsiniz. Ancak 7-10 gün kadar uzun süreli banyo yaptırmamalısınız. Yaranın etrafına tahriş olabileceğinden krem kullanmamalısınız.
Bebek Bezi Kullanımı
Bebek bezi kullanıyorsanız bezini sık sık değiştirin, idrar ve dışkı ile uzun süreli temasından kaçının. Çocuğunuz yara yerine zarar verecek davranışlarda bulunmuyorsa, ara ara bezini açık bırakabilirsiniz. Yara yerinin hava alması yaranızın daha hızlı iyileşmesini sağlar.
Aktiviteler ve Kıyafet Seçimi
Ameliyattan sonraki bir ay boyunca çocuğunuz bisiklete binmemeli, darbelerden uzak kalmalı ve sıkı giysiler giymemelidir. Bu, testislerin tekrar karın içine gitmesini önlemek ve yara yerine zarar vermemek için gereklidir.
Okula Dönüş
Çocuğunuz okul çağında ise, ameliyattan yaklaşık 1 hafta sonra okula geri dönebilir.
Ameliyattan Sonra Ne Olursa Doktora Başvurmalısınız?
İnmemiş testis ameliyatlarının çoğu başarılıdır. Ameliyattan sonra daha önceden boş olan skrotumun dolduğunu görmeniz gerekir. Yara yerinde hafif bir kızarıklık olabilir ancak, aşırı bir kızarıklık olması, yaradan akıntı olması, dikişlerin açılması, veya çocuğunuzun ağrısının ağrı kesici kullanmasına rağmen şiddetli bir şekilde devam etmesi durumunda kontrol gününüzü beklemeden doktorunuza başvurmalısınız.
İnmemiş testis nedeniyle ameliyat olan bir çocukta doğurganlık etkilenir mi, kısırlık oluşur mu?
Erken çocukluk döneminde, başarılı ameliyat olmuş çocuklarda inmemiş testise bağlı kısırlık beklenmez. Çocuğunuz, testislerinde ilave bir sorun olmadıkça normal doğurganlık seviyesine sahip olacaktır.
Op. Dr. Tuba Dikmen GÜLSER, Çukurambar Ankara'da çocuk cerrahisi kliniğinde hizmet vermektedir. Çocuk cerrahisi doğumdan erişkin yaşa kadar 0-16 yaş grubu çocuklarla ilgili tüm cerrahi işlemleri kapsamaktadır.
